Super Bug : Super E.coli

 

                เป็นที่รู้กันดีว่า E.coli เป็นจุลินทรีย์ ที่ไม่มีพิษภัย อาศัยอยู่ในลำไส้ของมนุษย์ และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด แต่เมื่อประมาณ 50-60 ปี ที่แล้วมา นักวิทยาศาสตร์ พบว่ามี E.coli บางสายพันธุ์ ที่ก่อให้เกิดโรคเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เนื่องจากสามารถสร้างสารพิษที่เรียกว่า Shiga toxin ซึ่งรายงานพบเป็นครั้งแรกโดยนักจุลชีววิทยาชาวญี่ปุ่นที่ชื่อ Kiyoshi Shiga นักวิทยาศาสตร์แยกสายพันธุ์ของ E.coli โดยอาศัยความแตกต่างของโปรตีนที่อยู่บนผิวเซลล์ ต่อมาจึงมีการพบว่า E.coli 0157:H7 เป็นสายพันธุ์ที่สร้าง  Shiga toxin ซึ่งเมื่อเข้าสู่กระแสเลือดของผู้ติดเชื้อ เข้าไปสู่อวัยวะต่างๆ ทำให้เลือดแข็งตัว (blood clots) และไตล้มเหลว (kidney failure) ซึ่งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของผู้ป่วยบางราย

 

                การระบาดของ E.coli สายพันธุ์ 0157:H7 เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว อาทิเช่น เมื่อปี 2525 มีการระบาดที่รัฐ Oregon และรัฐ Michigan ในประเทศสหรัฐอเมริกา จากการตรวจสอบพบว่าการติดเชื้อเกิดจากการกิน แฮมเบอร์เกอร์ที่ไม่สุก ต่อมาในปี 2536  มีการระบาดที่รัฐ Washington มีผู้ติดเชื้อกว่า 700 คน เสียชีวิต 4 คน และในปี 2549 มีการระบาดอีกครั้ง มีผู้ติดเชื้อประมาณ 200 คน และมีผู้มีอาการไตล้มเหลวจำนวนหนึ่ง ผลจากการสอบสวนพบว่า การติดเชื้อจากผักสลัด จำพวก ผักโขม ผักกาด และถั่วงอก จากการศึกษาโดยละเอียด พบว่า ผู้ติดเชื้อ E.coli  0157:H7 ส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรง มีเพียง 1-2% ที่มีอาการรุนแรง  ซึ่งเป็นผลจากฤทธิ์ของ  Shiga toxin   นักวิทยาศาสตร์พบว่า E.coli  0157:H7 ปกติอาศัยอยู่ในลำไส้ของโค แพะ แกะและสัตว์เลี้ยงอื่นๆ คนติดเชื้อจากการกินเนื้อไม่สุก และจาการที่มูลของสัตว์เลี้ยงถูกปล่อยลงสู่แหล่งน้ำ เข้าไปปนเปื้อนกับพืชผักต่างๆ เมื่อ E.coli  0157:H7 เข้าสู่คนจึงก่อให้เกิดอาการของโรคที่รุนแรงขึ้น

 

                ปี 2554 มีการระบาดของ E.coli  สายพันธุ์ที่ก่อให้เกิดอาการรุนแรงอีกครั้ง ในทวีปยุโรป มีผู้ติดเชื้อกว่า 3,000 คน เสียชีวิตไปแล้วมากกว่า 30 ราย จากการศึกษาพบว่าเป็น E.coli  สายพันธุ์ใหม่ที่แตกต่างจาก E.coli  0157:H7 ชัดเจน ซึ่งต่อมามีรายงานว่าเป็นสายพันธุ์ 0104:H4 และที่สำคัญคือ E.coli  0104:H4 มียีนที่ดื้อต่อยาปฎิชีวนะ ทำให้การรักษาทำได้ยากขึ้น สาเหตุการระบาดของ  E.coli  0104:H4 ในยุโรป ยังไม่เป็นที่แน่ชัด เบื้องต้นคาดว่ามาจากผักสลัดและแตง จากประเทศสเปน แต่ยังไม่มีการยืนยัน ล่าสุดคาดว่าน่าจะมาจากถั่วงอก จากออร์แกนิคฟาร์มแห่งหนึ่งในประเทศ เยอร์มันนี แต่ก็ยังไม่มีการยืนยันที่ชัดเจนเช่นกัน ปัจจุบันยังคงไม่มีรายงาน พบ E.coli 0104:H4 ในประเทศไทย และยังไม่มีวิธีตรวจวินิจฉัยการติดเชื้อ E.coli  0104:H4 ที่เหมาะสมสำหรับการนำมาใช้ในห้องปฏิบัติการ ดังนั้นการวินิจฉัยจึงต้องอาศัยการตรวจหา  Shiga toxin เป็นหลัก การวิวัฒนาการของ E.coli  0104:H4 คงไม่ใช่เป็นการเกิดขึ้นครั้งสุดท้าย แต่จะต้องมีการเกิดขึ้นอีกอย่างแน่นอน รวมทั้งในจุลินทรีย์ชนิดๆอื่นๆด้วย